کلید جریان نشتی که اکثر مردم به اشتباه به عنوان فیوز محافظ جان از آن یاد میکنند، در صورت بروز اختلاف هنگام مقایسه ی جریان فاز و نول در کسری از ثانیه مدار را قطع میکند.
اگر سشوار در وان افتاد و یا توستر داخل آب شستشو قرار گرفت، می تواند کشنده باشد! فیوز خانگی معمولی (فیوز و قطع کننده خط) هیچ گونه محافظتی در برابر شوک الکتریکی ندارد زیرا خیلی آهسته واکنش نشان می دهد و فقط کابل ها را در برابر اضافه بار محافظت می کند . محافظت واقعی در برابر برق فقط توسط قطع کننده های مدار “RCD” یا فیوز محافظ جان ارائه می شود.
اگر مطمئن نیستید که از قبل RCD داشته باشید، کشف این مسئله بسیار آسان است. شما فقط باید جعبه فیوز را نگاه کنید. اگر می توانید سوئیچ با نام “RCD” پیدا کنید، پس انداز نجات از قبل در جعبه فیوز شما نصب شده است.
نحوه عملکرد کلید محافط جان به این صورت است که تفاضل جریان را محاسبه کرده و در صورت بالا رفتن این اختلاف از یک حد خاص، بلافاصله جریان مدار را قطع میکند و به صورت غیر مستقیم باعث حفاظت از جان شما یا وسایل برقی میشود. در ادامه با ما باشید تا به معرفی کامل فیوز محافظ جان یا کلید جریان نشتی بپردازیم.
فیوز محافظ جان چگونه عمل میکند؟
تا چند سال گذشته خبری از کلید جریان نشتی نبود! اما با مشخص شدن مزیتهای این دستگاه، امروزه تقاضای خرید و استفاده از کلید جریان نشتی در برق ساختمان و برق صنعتی روند افزایشی خود را طی میکند. لازم است بدانید طبق مقررات جدید برق ساختمان، نصب کلید محافظ جان در جعبه فیوز منازل مسکونی و اداری الزامی است.
اساس کار کلید محافظ جان میتوان به زبان ساده در پاراگراف زیر خلاصه کرد:
میدانید که در حالت نرمال مدارهای الکتریکی جریان رفت و برگشت باید یکسان باشد. نحوه عملکرد کلید محافظ جان به گونه ای است که جریان خروجی از سیم فاز را با جریان ورودی از سیم نول مقایسه میکند.
در صورت برابر نبودن این دو مقدار، کلید محافظ جان متوجه نشتی جریان برق در قسمتی از مسیر خواهد شد! اگر این جریان نشتی بیشتر از حساسیت فیوز محافظ جان (معمولاً 30 میلی آمپر) باشد، کلید عمل می کند و مدار را قطع می کند.
مشخصه یا ویژگی های کلید جریان نشتی
• کلید ها با جریان نامی 125-16 آمپر ساخته میشوند.
• حساسیت تمامی کلید های محافظ جان 30 میلی آمپر نیست و کلید هایی با میزان حساسیت 10، 20، 100 میلی آمپر هم در بازار موجود است.
• کلید محافظ جان برای موارد تک فاز (خانگی)، دو پل (فاز و نول)، سه فاز (صنعتی) و همچنین چهار پل که می تواند همراه با نول و یا بدون نول باشد(در سیستم های 3 سیمه) کاربرد دارد.
• مدت زمان قطع جریان با استفاده از کلید محافظ جان حداکثر 200 میلی ثانیه است.
• دمای کاری کلیدها به منظور قطع جریان نشتی متناوب از 25- تا 40- درجه سلسیوس و با قدرت اتصال کوتاه 6 تا 25 کیلو آمپر میباشد.
فیلم کلید محافظ جان
فیوز محافظ جان از اساسی ترین ارکان در تاسیسات برق به شمار میرود که باید به درستی با کارکرد آن آشناشوید. همه چیز درباره کلید محافظ جان، اساس کار فیوز محافظ جان و معرفی المان های آن در ویدیو زیر به صورت کامل بیان شده است:
چرا باید از کلید جریان نشتی یا محافظ جان استفاده کنیم؟ ( مزایای کلید محافظ جان)
از مهم ترین دلایلی که متخصصین صنعت برق برای اهمیت استفاده از فیوز محافظ جان بیان میکنند، تشخیص نشتی و جلوگیری از آتش سوزی است. به دلیل اینکه جریان 5/0 هم باعث آتش سوزی میشود کلید حفاظت از برق گرفتگی با قطع جریان ورودی از آتش سوزی ممانعت میکند.
این کلیدها که بسته به حساسیت خود در دو مدل صنعتی و خانگی ساخته میشوند، علاوه بر حفاظت جان افراد در برابر تماس غیرمستقیم برق، به دلیل خودداری از نشتی جریان موجب حفاظت از دستگاه های برقی یا تجهیزات صنعتی خواهند شد.
استفاده از کلیدهای حفاظت در برابر برق گرفتگی، با کم کردن مقدار هدر رفت انرژی و برق مصرفی، سبب صرفه جویی اقتصادی نیز خواهد شد و از آسیب به وسایل برقی یا سیم کشی ساختمان جلوگیری میکند.
انواع کلید محافظ جان
کلید محافظ جان RCCB:
نام این کلید مخفف عبارت Residual-Current Circuit Breaker است و تنها می تواند مدار را در مقابل نشتی جریان محافظ کند. کلید محافظ جان RCCB سه تیپ مختلف دارد که به شرح آن پرداختیم:
۱- کلید محافظ جان کلاس AC
کلید محافظ جان RCCB از کلاس AC که به صورت دوپل و چهارپل قابل استفاده است، قابلیت تشخیص جریان های نشتی با شکل موج متناوب AC را دارد.
محدودۀ جریان نامی کلید محافظ تیپ AC از ۱۶ تا ۱۲۵ آمپر و محدودۀ جریان نشتی آن ۱۰، ۳۰، ۱۰۰، ۳۰۰ یا ۵۰۰ میلی آمپر می باشد.
۲- کلید محافظ جان کلاس A
این کلید، قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی را داشته و در انواع دوپل و چهارپل ارائه شده است. محدودۀ جریان نامی آن از ۱۶ تا ۸۰ آمپر است. محدودۀ جریان نشتی کلید محافظ جان از این تیپ ۳۰،10، ۱۰۰، ۳۰۰ یا ۵۰۰ آمپر بوده و ولتاژ کاری آنها نیز ۲۰۰ تا ۴۰۰ ولت می باشد. مدل خاصی از این نوع کلید برای شبکه هایی با ولتاژ ۵۰۰ ولت نیز وجود دارد.
۳- کلید محافظ جان کلاس B
این کلید، قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب ACتا فرکانس یک مگاهرتز و مستقیم DC را دارد. کلید محافظ جان RCCB از تیپ B نیز در انواع دوپل و چهارپل ارائه می گردد. محدودۀ جریان نامی آن از ۱۶ تا ۱۲۵ آمپر ، محدودۀ جریان نشتی از ۳۰ تا ۳۰۰ میلی آمپر و ولتاژ کاری آن نیز ۲۳۰ تا ۴۰۰ ولت می باشد.
کلید محافط جان ترکیبی RCBO:
میدانید که یک کلید مینیاتوری معمولی می تواند مدار را در مقابل اضافه بار و اضافه جریان ناشی از اتصال کوتاه محافظت کند. کلید محافط جان RCBO که ترکیبی از کلید مینیاتوری و RCCB است میتواند از مدار هم در برابر نشتی جریان، هم اضافه بار و هم اضافه جریان ناشی از اتصال کوتاه محافظت کند و به نسبت قیمت بالاتری دارد.
نکات ضروری کلید جریان نشتی
1- خیلی ها به اشتباه فکر میکنند اگر به صورت مستقیم به فاز و نول دست بزنند، کلید جریان نشتی باید به دادشون برسه و جونشون رو در برابر برق گرفتی نجات بده. این یک باور کاملا اشتباهه چون کلید جریان نشتی به طور مستقیم از جان شما محافظت نخواهد کرد یعنی اگر ما با وجود کلید محافط جان، دستمون رو به فاز و نول بزنیم برق گرفتگی ایجاد خواهد شد ( انا لله و انا الیه راجعون!)
2- از لحاظ تکنیکال و فنی کلید جریان نشتی یا فیوز محافظ جان باید در جعبه فیوز ها یا تابلوهای های اصلی برق به گونه ای متصل شود که در انتهایی ترین قسمت قرار بگیرد. چون این کلیدهای محافظ جان خطای اتصال کوتاه را به تنهایی برای ما نمیگیرد، باید یک کلید back up ( که میتواند کلید مینیاتوری تک فاز یا سه فاز باشد) در پشت آن متصل شود.
مقاله مرتبط با این نوشته: ” تست عملکرد کلید محافظ جان “
سلام من یه فیوز محافظ ولتاژ کل ساختمان خریدم اون رو باید قبل از محافظ جان نصب کنم یا بعد از اون
سلام معمولا محافظ جان بعد از تمام حفاظت ها قرار میگیره
سلام
در مورد مطلب آخر اگه کلید محافظ جان تز نوع ترکیبی باشه دست زدن به فاز و نول باز هم باعث برق گرفتگی میشه؟
سلام دوست عزیز، بله تحت هر شرایطی اتصال به فاز و نول موجب برق گرفتگی می شود.
سلام. خسته نباشید. اگر از کلید rcbo استفاده کنیم دیگه نیازی به فیوز اصلی ۲۵ آمپر نیست؟
سلام خیر دیگه نیازی نیست